KKTC için Enerji Etkin Konut Modeli: Avrupa Pasif Evi
Delay Gazetesi, 04.01.2015
Yrd. Doç. Dr. Harun Sevinç
harun.sevinc@emu.edu.tr
DAÜ Mimarlık Fakültesi
Konut, Eğitim, Danışma ve Araştırma Merkezi (KEDA-M), Yönetim Kurulu Üyesi
Pasif Ev ya da “Passivhaus” yeni konutlarda enerji kullanım miktarının düşürülmesi için kullanılan etkin yöntemlerden biridir.
Alman Pasif Ev Enstitüsü Pasif Ev’i; evdeki ısı konforunu (ISO 7730) sağlamada, evdeki temiz hava kitlesinin yeniden hava sirkülasyonu gerektirmeden ısıtma veya soğutma elde edilmesi ve bu şekilde mekan içi hava kalitesi koşullarının (DIN 1946) yerine getirilmesini sağlayan bina olarak tanımlamıştır.
İlk Pasif Ev Konsepti, Orta Avrupa’daki konutlar için uygulanmıştır. Daha sonra bu konseptin bütün bina tiplerinde, örneğin okullar, ofisler vs. uygulanabileceği saptanmıştır.
Önceleri de pasif evler mevcuttu; ancak ciddi problemleri vardı. Örneğin pencere performansı iyi değildi, evler geçici izolasyonla kaplıydı ve hava sızdırmayan bina kabuğu da mevcut değildi…
Pasif Ev Standardı; Mayıs 1988’de Prof. Prof. Bo Adamson ve Wolfgang Feist tarafından belirlenmiştir. Standartları sağlayan ilk pasif ev, 1990 yılında Almanya’nın Darmstadt kentinde yapılmıştır. O zamanki standard binalar ile karşılaştırıldığında ısıtma harcamalarında %90 düşüş sağlanmıştır.
Pasif evler, ekonomik olarak elverişli, yüksek kaliteli, sağlıklı ve sürdürülebilir yapılardır. Bu nedenle, pasif evin ana hedefi ‘evlerde enerji etkinliğinin iyileştirmesi’ ve ‘fazladan enerji ihtiyacı gerektirmeden konforlu’ bir ev yaratmaktır.
Pasif Ev Standardı aslında Orta ve Kuzey Avrupa’nın soğuk iklimleri için belirlenmiş ve geliştirilmiştir. Bu nedenle, örneğin İspanya, İtalya, Portekiz, Malta ve Yunanistan gibi Güney Avrupa ülkelerinin sıcak iklimlerine uygun pasif ev konseptinin geliştirilmesi için yeni tasarım yönergelerine gereksinim duyulmuştur. Sonuç olarak Akdeniz Pasif Evi, tasarım yönergelerine yerleşmiş ve “Passive-On” projesi kapsamında çalışmalar yapılmış ve geliştirilmiştir.
“Passive-On Projesi”, Avrupa için akıllı enerji (Intelligent Energy for Europe) projelerinden biridir ve Avrupa Topluluğunda enerji etkin yapılar “Save Program” tarafından desteklenmektedir. Proje ortakları Almanya, İspanya, Portekiz, Fransa ve Birleşik Krallık ve İtalya’daki kamusal ve özel araştırma kurumlarıdır. “Passive-On Projesi” hedefi; yönergelerle, özellikle pasif evin tasarım metodlarının, Güney Avrupanın sıcak iklimlerde bulunan yapılarda uygulanabilirliği ile ilgili tavsiyelerde bulunulmaktadır.
Bina yapısında pasif ev standardı gereklidir ve bu standart bazı yapı teknolojileriyle karşılanabilinir. Değişik ülkelerde pasif ev standardı farklılaşabilir, ama standardın tanımı Alman Pasif Ev Enstitüsü’den verilen tanımına denktir. Pasif Ev Standardı, tüm mevsimlerde geleneksel aktif soğutma ve mekansal ısıtmada, enerjiye sınırlı veya hiç ihtiyaç duyulmadan, iyi kalitede konforlu yapılara ulaşmak için özel bir standarttır. Normalde bu standart, optimal ısı yalıtım katmanları yanında, minimum düzeyde ısı köprüleri, bina içinde çok düşük miktarda hava sızıntısı, pasif güneş enerjisi kullanımı ve iç mekan ısı kazancını, içerir. Ayrıca geleneksel havalandırma sistemi yanında; yüksek verimli ısı, geri kazanımlı havalandırma sistemiyle elde edilen iyi düzeyde iç mekan hava kalitesi de önemlidir. Ortaya çıkan enerji gereksinimi karşılamak için mümkün olduğu kadar yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.
Yukarıda belirtilen kriterlere ek olarak, Pasif Ev Enstitüsü sıcak Avrupa iklimlerindeki pasif evler için, özellikle Güney Avrupa’da, bir kaç standart daha eklemiştir. Bunlar aşağıda sıralanmıştır.
- Soğutma: Mekansal soğutma için yıllık enerji yükü 15 KWh/m2 altında olmalıdır.
- Yaz Mevsiminde Isı Konforu: Oda sıcaklığı EN 15251 normunda tanımlanan konfor düzeyinde bulunmalıdır. Ayrıca, eğer aktif soğutma sistemi, ana soğutma cihazı olarak kullanılıyorsa, oda sıcaklığı 26 santigrat altında olmalıdır.
- Hava Sızdırmaz Bina Kabuğu: İstenen ısı konforu ve iç mekan temiz hava kalitesi geleneksel bir soğutma sistemi tarafından sağlanıyorsa, derz dolgusu olmayan açıklardan ortaya çıkan hava sızıntısı 0.6 ach-1 (50 Pa) altında olmalıdır.
Kıbrıs adası Güney Avrupa coğrafyasında bulunduğu için, Güney Avrupa için tasarlanmış olan yazın soğutma, kışın ise ısıtma prensipleri ile tasarlanmış olan Pasif Evi’nin konut modeli olarak uygulanabilirliği enerji tasarrufu ve ısı konforu açısından uygundur.
Şekil 1: Avrupa’daki sertifikalı pasif evlerin haritası
(http://www.passivehouse-international.org/index.php?page_id=288)
Şekil 2: Pasif ev kriterleri (sepev.org)
